วันศุกร์ที่ 29 ตุลาคม พ.ศ. 2553

1.ผู้นำในดวงใจของท่านคือใคร  จงนำเสนอรายละเอียดภาวะผู้นำที่นักศึกษาเลือกมา  1  ท่าน  และเลือกเป็นผู้นำในลักษณะใด  โดยใช้ทฤษฎีเกี่ยวกับภาวะผู้นำวิเคราะห์
                จากตลอดการขึ้นฝึกปฏิบัติงานมาตลอด  3  ปี  นักศึกษาได้มองเห็นความเป็นผู้นำของหัวหน้าหอผู้ป่วยอายุรกรรมหญิง 2  โรงพยาบาลขอนแก่น  นางพิสมัย  จ่ายหนองบัว  ซึ่งขณะขึ้นฝึกปฏิบัติงานท่านจะให้ความเอ็นดูนักศึกษาทุกสถาบันเท่าเทียมกัน  ไม่มีการเปรียบเทียบของแต่ละสถาบันและยังช่วยเป็นผู้ให้ข้อมูลแก่สภาทางการพยาบาลที่มาตรวจเยี่ยมนักศึกษาขณะขึ้นฝึกปฏิบัติงานร่วมกับอาจารย์  พร้อมทั้งแนะนำวิธีการพูดหรือประเมินบุคคล  และในด้านผู้นำทางการบริหารท่านจะเป็นคนที่มีความเป็นกันเอง  ตรงต่อเวลา  มีคุณธรรมและเป็นที่เคารพรักของบุคลากรในหอผู้ป่วย  ซึ่งสามารถนำมาเปรียบเทียบกับทฤษฎี  ดังนี้ 
จากทฤษฎีเคิร์กแพตตริกและล็อก ได้ชี้ให้เห็นว่า ผู้ที่จะประสบผลสำเร็จในการทำงานสูงกว่าผู้ที่ไม่ใช่ผู้นำนั้น จะต้องมีคุณสมบัติที่สำคัญ 6 ประการ ดังนี้
1. แรงจูงใจ ( drive ) กล่าวคือ  เป็นลักษณะที่ผู้นำแสดงให้เห็นถึงความเพียรพยายามในการทำงานสูงมากที่จะทำงานให้บรรลุความสำเร็จ โดยสะท้อนออกมาในรูปของการเป็นผู้มีความทะเยอทะยาน มีพลังในการทำงาน เป็นผู้ที่ไม่เคยมีความเหน็ดเหนื่อยในการทำงาน และแสดงออกให้เห็นถึงความริเริ่มสร้างสรรค์อยู่เสมอ
2. มีความปรารถนาแรงกล้าที่จะนำผู้อื่น ( desire to lead ) กล่าวคือ เป็นคุณลักษณะที่ผู้นำมีความต้องการอบ่างแรงกล้า ที่จะมีอิทธิพลและจะนำผู้อื่น เป็นการแสดงออกให้เห็นถึงความเต็มใจ ทีพร้อมจะเข้าไปรับผิดชอบ
3. มีความซื่อสัตย์แลและมีศักดิ์ศรี ( honesty and integrity ) กล่าวคือ ผู้นำจะสร้างความไว้วางใจให้กับผู้อื่นเกิดความเชื่อถือ ไม่มีเล่ห์เหลี่ยมกับผู้ใต้บังคับบัญชา และแสดงออกถึงความเสมอต้นเสมอปลายในการทำงานร่วมกับคนอื่น รวมทั้งแสดงให้เห็นว่าคำพูดและการปฏิบัติของผู้นำสอดคล้องกันตลอดเวลา
4. มีความเชื่อมั่นในตนเอง ( self-confidence ) กล่าวคือ ผู้ใต้บังคับบัญชาสามารถมองผู้นำโดยปราศจากข้อกังขาใดๆ ดังนั้นผู้นำจะต้องแสดงออกถึงความเชื่อมั่นในตนเอง เพื่อที่จะทำให้ผู้ใต้บังคับบัญชาเกิดการยอมรับ ว่าการกำหนดเป้าหมายและการตัดสินใจของผู้นำที่ถูกต้อง
5. มีความฉลาด ( intelligence ) กล่าวคือ ผู้นำจะต้องมีความฉลาดเพียงพอที่จะรวบรวมสังเคราะห์และตีความสารสนเทศที่มีอยู่อย่างมากมายหรือมีอยู่อย่างจำกัด ในอันที่จะนำไปใช้เพื่อกำหนดวิสัยทัศน์ การแก้ปัญหา การตัดสินใจที่ถูกต้อง
6. มีความรู้เกี่ยวกับงานในหน้าที่ ( job-relevent knowledge ) กล่าวคือ ผู้นำที่มีศักยภาพสูงจะต้องมีความรู้และความรอบรู้เกี่ยวกับงานขององค์การ ตลอดจนเทคนิคในการทำงานยิ่งไปกว่านั้นการที่มีความรู้อย่างลึกซึ้งในการทำงาน จะทำให้ผู้นำสามารถตัดสินใจ และเข้าใจแนวทางของการนำผลการตัดสินใจไปประยุกต์ใช้อย่างมีประสิทธิภาพ
2.นักศึกษาจงศึกษาค้นคว้าพร้อมสรุปรายละเอียดเกี่ยวกับแนวคิดภาวะผู้นำของศาสตราจารย์  ดร.นพ. กระแส  ชนะวงษ์  เจ้าของรางวัลรามอนแมกไซไซ  สาขาชุมชน


 

นายแพทย์กระแส ชนะวงศ์ เกิดเมื่อวันที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2477 ที่อำเภอพล จังหวัดขอนแก่น จบมัธยมศึกษาตอนปลายจากโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา กรุงเทพ จากนั้นเข้าศึกษาหลักสูตรเตรียมแพทย์จากคณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ต่อมาสำเร็จแพทยศาสตร์บัณฑิต จากคณะแพทย์ศาสตร์ ศิริราชพยาบาล (ปัจจุบัน คือ มหาวิทยาลัยมหิดล) ในปี พ.ศ. 2503
ในปี พ.ศ. 2510 สำเร็จปริญญาโท ด้านบริหารงานสาธารณสุข Diptoma Tropicat Public Health (D.T.P.H.) จากมหาวิทยาลัยลอนดอน ประเทศอังกฤษ ต่อมาสำเร็จปริญญาเอก ด้านบริหารงานทางด้านประชากรศาสตร์ Doctor of Public Health (Dr. P.H.) จากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย ประเทศสหรัฐอเมริกา ในปี พ.ศ. 2526
นอกจากนี้ นายแพทย์กระแสได้รับมอบปริญญาดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขามนุษยศาสตร์ (Ph.D) จากมหาวิทยาลัยบาเกียว ประเทศฟิลิปปินส์ ในปี พ.ศ. 2528 และปริญญาคุรุศาสตร์ดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาบริหารการศึกษา จากสถาบันราชภัฏมหาสารคาม ในปี พ.ศ. 2545
ศ.ดร.นพ.กระแส ชนะวงศ์ เกิดวันที่วันที่ 1 มีนาคม 2478 จบการศึกษาแพทยศาสตรบัณฑิตจากคณะแพทย์ศิริราชพยาบาล สำเร็จปริญญาโทด้านการสาธรณสุข จากมหาวิทยาลัยลอนดอน และสำเร็จปริญญาเอก ด้านการสาธรณสุข จากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย นิวยอร์ค มหาวิทยาลัยที่ท่านอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะเพิ่งไปแสดงสุนทรพจน์มาหมาดๆ  ที่น่าแปลกใจก็คือ คุณหมอกระแสเริ่มทำงานครั้งแรกในชีวิตด้วยการเป็นพนักงานเทศบาลตำบลเมืองพล จังหวัด ขอนแก่นซึ่งเป็นบ้านเกิดอยู่ถึง 12 ปี ที่สำคัญยังได้รางวัลพนักงานเทศบาลดีเด่นประจำปี จากสันนิบาตเทศบาลแห่งประเทศไทย เมื่อปี พ.ศ. 2507 อีกด้วย จากนั้นเป็นผู้อำนวยการศูนย์อนามัยแม่และเด็กที่เมืองพล 3 ปี ก่อน ผันตัวเองไปเป็นข้าราชการมหาวิทยาลัยที่ มหาวิทยาลัยมหิดล 8 ปี และที่ มหาวิทยาลัยขอนแก่นอีก 2 ปี มีตำแหน่งทางวิชาการเป็นอาจารย์ ระดับผู้ช่วยศาสตราจารย์ รองศาสตราจารย์ และที่สุดได้รับโปรดเกล้าเป็นศาสตราจารย์  ชีวิตของคุณหมอกระแสเป็นแรงบันดาลใจของคนหนุ่มสาวรุ่นใหม่ เพราะเกิดในครอบครัวชาวนาที่ยากจน ในวัยเด็กต้องดิ้นรนทำงานเพื่อส่งตัวเองเรียนหนังสือมาตั้งแต่อายุ 13 ปี แต่ในที่สุดก็สามารถจบการศึกษาจากคณะแพทย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดลได้ แต่แทนที่จะประกอบอาชีพในเมืองหลวงอย่างสุขสบาย นายแพทย์กระแส กลับอุทิศตัวโดยใช้วิชาชีพเพื่อดูแลรักษาประชาชนที่ยากจนในชนบทห่างไกล โดยหลังจากจบการศึกษา                  นายแพทย์กระแส  ก็ได้กลับไปบ้านเกิดเพื่อตั้งสถานพยาบาลแห่งแรกในอำเภอพล ซึ่งแต่เดิมไม่มีหมอหรือสถานพยาบาลใดๆ มาก่อน นายแพทย์กระแสเป็นผู้เริ่มต้นบุกเบิกการรักษาพยาบาลประชาชนที่ยากจนในอำเภอพลโดยบุกเบิกทำทุกอย่างแม้แต่การซ่อมและทาสีตัวอาคารด้วยตนเอง ตลอดจนได้ชักชวนให้ ข้าราชการชาวบ้านและพ่อค้าในท้องถิ่นช่วยกันสนับสนุนการตั้งสถานพยาบาลแห่งนี้ ผลงานจากการอุทิศตัวของนายแพทย์กระแสได้รับการยกย่องอย่างกว้างขวาง  และเคยเป็นประธานคณะที่ปรึกษาองค์การประชากรของสหประชาชาติในประเทศบังคลาเทศ 1 ปี เป็นที่ปรึกษาองค์การอนามัยโลกระยะสั้นๆ ในหลายประเทศ เช่น เนปาล อินเดีย บังคลาเทศ พม่า และอินโดนีเซีย ฯลฯ เป็นต้น เป็น ผู้อำนวยการสถาบันพัฒนาการสาธารณสุขอาเซียน มหาวิทยาลัยมหิดล ณ ศาลายา และผู้อำนวยการสถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยขอนแก่น ปัจจุบันเป็นนายกสภามหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์ เป็นประธานกรรมการมูลนิธิรักษ์ไทย (CARE International) เป็นประธานมูลนิธิศูนย์เตรียมความพร้อมป้องกันสาธารณภัยแห่งเอเชีย (Asian Disaster Preparedness Centre / ADPC )
สำหรับประสบการณ์ทางการเมืองนั้น เคยเป็น สส. ขอนแก่น 2 สมัย และเป็น สส.กทม. อีก 2 สมัยก่อน จะลงสมัคร สส.ที่ขอนแก่นและ สส. กทม. เคยได้รับเลือกจาก สมัชชาแห่งชาติที่สนามม้านางเลิ้ง เป็นสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ได้คะแนนเป็นอันดับที่ 5 มาแล้ว เคยเข้าร่วมรัฐบาล เป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข เป็น รัฐมนตรีว่าการทบวงมหาวิทยาลัย รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ และรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เคยได้รับเลือกให้ เป็นนายกสมาคมข้าราชการพลเรือนแห่งประเทศไทยถึง 2  สมัย  แต่ที่ทำให้ประชาชนคนไทยรู้จักกันทั่วประเทศ เห็นจะได้แก่รางวัลแม็กไซไซ ในปี พ.ศ. 2516 สาขาผู้นำชุมชน จากมูลนิธิรามอน แมกไซไซ ประเทศฟิลิปปินส์ ต่อมายังได้ รางวัลนักสาธารณสุขดีเด่นระหว่างประเทศจาก Western Consortium in Public Health ประเทศสหรัฐอเมริกา ในปีพ.ศ. 2529 เป็นเครื่องการันตีความสามารถและทุ่มเทให้กับงานชุมชนอย่างต่อเนื่องมาโดยตลอด
จากประวัติที่กล่าวมาข้างต้นจะเห็นได้ว่านายแพทย์กระแสได้รับรางวัลแมกไซไซ สาขาผู้นำชุมชนในปี 1973 ซึ่งการที่จะได้รางวัลนี้จะต้องเป็นบุคคลที่มีความเป็นภาวะผู้นำสูง จากที่ได้ศึกษาเกี่ยวกับแนวคิดทฤษฎีภาวะผู้นำ นายแพทย์กระแส  ชนะวงศ์ ได้นำแนวคิดทฤษฎีภาวะผู้นำ ทฤษฎีคุณลักษณะซึ่งทฤษฎีนี้จะอธิบายคุณลักษณะต่าง ๆ ของผู้นำที่ประสบผลสำเร็จโดยมองว่าคุณลักษณะของผู้นำคือ ลักษณะความสามารถในการนำและดำเนินกิจกรรมให้กลุ่มไปสู่เป้าหมายตามที่กำหนด รวมทั้งความสามารถในการนำกลุ่มเพื่อแก้ปัญหาและความสามารถในการสร้างขวัญ กำลังใจให้เกิดแก่กลุ่ม ซึ่งคุณลักษณะผู้นำที่มีประสิทธิภาพได้จากแนวคิดของคอตเตอร์


          ผู้นำที่ประสบผลสำเร็จมีลักษณะสำคัญ 6 ประการคือ
1.ลักษณะด้านแรงจูงใจ (mo ives needs) ของผู้นำที่ประสบผลสำเร็จประกอบด้วย
          1.1.ชอบอำนาจ (liked power)
          1.2.ชอบความสำเร็จ (liked achievement)
          1.3.มีความทะเยอทะยาน (ambitious)
2.ลักษณะด้านอารมณ์ (temperament) ของผู้นำที่ประสบผลสำเร็จประกอบด้วย
          2.1.มีความมั่นคงทางอารมณ์
          2.2.เป็นคนมองโลกในแง่ดี
3.ลักษณะด้านความคิด (cognitive) ของผู้นำที่ประสบผลสำเร็จประกอบด้วย
          3.1.ฉลาดกว่าบุคคลทั่วไป
          3.2.มีความสามารถในการวิเคราะห์จากระดับปานกลางถึงระดับมาก
          3.3.มีความสามารถในการหยั่งรู้ในระดับมาก
4.ลักษณะด้านปฏิสัมพันธ์ (interpersonal)   ของผู้นำที่ประสบผลสำเร็จประกอบด้วย
           4.1. มีรูปลักษณ์ที่ดีและเป็นที่ดึงดูดใจผู้พบเห็น
           4.2. มองผลประโยชน์ขององค์การในมุมกว้าง
5.ลักษณะด้านความรู้ (Knowledge) ของผู้นำที่ประสบผลสำเร็จประกอบด้วย
           5.1. มีความรู้เกี่ยวกับสิ่งที่ตนปฏิบัติ
           5.2 มีความรู้เกี่ยวกับองค์การของตน
6.ลักษณะด้านมนุษยสัมพันธ์ (relationship) ของผู้นำที่ประสบผลสำเร็จประกอบด้วย
           6.1. สามารถร่วมมือกับบุคลากรส่วนใหญ่ขององค์การ
           6.2. สามารถร่วมมือกับบุคคลที่อยู่ในองค์การประเภทเดียวกัน